Jesteś tutaj: Strona główna » Artykuły » Wspomaganie uczenia się » Mózg i tlen?

Mózg i tlen?

Krzysztof Pietraszek
Mózg i tlen?

Człowiek jak samochód – potrzebuje paliwa i tlenu, by móc działać. Podobnie mózg. Dla tego organu głównym paliwem jest glukoza, która musi być „spalona” w obecności tlenu.

Jeśli zmniejszymy ilość tlenu, szybkość spalania paliwa również się zmniejszy. Osłabnie tempo nie tylko procesów fizycznych, ale i umysłowych zachodzących w mózgu. W efekcie człowiek nie myśli tak skutecznie i szybko, jak myślałby w optymalnych warunkach. Tak więc tlen jest konieczny również do sprawnego uczenia się.

W książce The New Psychiatry, dr Nathan Masor ocenia, że aby człowiek mógł efektywnie myśleć, krew w tętnicach mózgowych musi być nasycona tlenem w 90 procentach.
Obniżenie stopnia nasycenia o 5% zmniejsza zdolność koncentracji i możliwości precyzyjnego koordynowania pracy mięśni. Narażamy się także na różne efekty będące reakcją obronną organizmu, do najmniej dotkliwych należy np. trudne do opanowania ziewanie.
Poziom nasycenia w granicach 75% oznacza złe funkcjonowanie układu nerwowego, chwiejność emocjonalną, błędne osądy i decyzje.


By tlen został dostarczony w potrzebnej ilości do mózgu oraz właściwie spożytkowany, muszą być spełnione warunki zewnętrzne i wewnętrzne w odniesieniu do organizmu.

Co jest istotne, jeśli chodzi o warunki zewnętrzne?

  1. Ilość tlenu w pomieszczeniu, w którym przebywamy

W świeżym powietrzu jest ok. 78% azotu, 21% tlenu, 0,04% dwutlenku węgla. W powietrzu wydychanym ok. 78% azotu, 15 – 16% tlenu i ok. 4% dwutlenku węgla. W każdej minucie zużywamy tlen.
Jeśli więc nie wietrzymy pomieszczenia, to ilość tlenu do naszej dyspozycji szybko spada. Podobnie, jak ilość tlenu dostarczana do mózgu i podobnie, jak nasza sprawność umysłowa.

  1. Nasza aktywność fizyczna

Ilość tlenu pobierana przez organizm zwiększa się w czasie aktywności fizycznej. Możliwe jest wówczas wytworzenie większej ilości energii. Krótka, intensywna gimnastyka powoduje, że wyraźnie odczuwamy przypływ sił.
Stąd tak ważne jest, by przy pracy siedzącej, co pół godziny wstawać i chociaż trochę poruszać się. Prowadzi to do podniesienia sprawności umysłowej nawet o 10%.

  1. Zanieczyszczenie powietrza

Jak ważne jest czyste powietrze widać na przykładzie okresu ciąży. Palenie papierosów przez matkę w ciąży, to niższa waga urodzeniowa i nieomal gwarantowane u dziecka, późniejsze kłopoty w nauce. Dzieci palących osiągają niższe o 9 pkt wyniki w standardowych testach inteligencji, niż dzieci matek niepalących.

Czy warto intensywnie pooddychać, by dostarczyć więcej tlenu?
Zdecydowanie tak. Dorosły człowiek oddycha przeciętnie ok. 16 razy na minutę (50m3/h). Zbadano, że jeśli zwiększymy ilość tlenu dostarczanego do organizmu (seria intensywnych oddechów, oddychanie tlenem), to poprawimy pamięć.
Osoby uczestniczące w takich eksperymentach zdołały więcej przypomnieć sobie z zapamiętanych treści, zarówno w kilkanaście minut, jak i w dobę po zakończeniu zapamiętywania.

Zbyt głębokie, szybkie i długotrwałe oddychanie (wymuszone, aby zwiększyć poziom tlenu we krwi) ma odwrotny skutek do zamierzonego. Prowadzi do hiperwentylacji i w skrajnym wypadku może spowodować omdlenie. To reakcja obronna organizmu - obniżony poziom dwutlenku węgla we krwi zmniejsza jej pH, a to zawęża naczynia krwionośne.


Jakie są najważniejsze warunki wewnętrzne?
  1. Osłabienie czynności tarczycy

Hormony tarczycy m.in. przyspieszają przemianę materii. W przypadku niedoczynności tarczyca nie może wywołać zapłonu niezbędnego do wytworzenia energii w komórkach. Praca serca staje się wolniejsza, krew krąży wolniej. Stąd niedobór tlenu w mózgu.

Osoby z takimi dolegliwościami mają mało energii, chłodne dłonie i stopy, doświadczają depresji i trudności z myśleniem oraz zapamiętywaniem.
Eksperci twierdzą, że te dolegliwości dotyczą, w różnym stopniu, nawet do 40% populacji. Nie zawsze wykrywają je standardowe testy laboratoryjne. Zwykle konieczne są badania lekarskie ukierunkowane pod kątem diagnostyki tarczycy.

Wstępnym, prostym testem jest pomiar temperatury przez kilka dni przed wstaniem z łóżka Normalna temperatura ciała to 36,6 – 36,8 stopnia. Obniżona może świadczyć o niedoczynności. Jednak diagnoza i leczenie jest zawsze w gestii lekarza!

  1. Wszelkiego rodzaju anemie, czyli niski poziom żelaza we krwi

Żelazo ułatwia hemoglobinie zawartej we krwi, transportowanie tlenu do komórek.
Osoby z anemią uskarżają się nie tylko na osłabienie zdolności myślenia i zapamiętywania. Cierpią na chroniczne zmęczenie, utratę tchu przy wysiłku, nadmierną bladość skóry. Są podatne na przeziębienia, infekcje, umiarkowane depresje.

Wiadomo, że przy anemii lekarze przepisują żelazo, często z witaminą C ułatwiającą jego przyswajanie. Niedobory żelaza są wówczas wyrównywane.
Warto pamiętać, że przy anemii spowodowanej niedoczynnością tarczycy dostarczanie żelaza ma efekt ograniczony, mogą zmniejszyć się objawy przy zachowaniu przyczyn dolegliwości.

Samodzielnie serwujemy sobie żelazo z produktów żywnościowych. Najwięcej zawierają ryby i drób – to postać zwana hemem, przyswajalna w 40%. Dalej jajka, suszona fasola, orzechy, pełne ziarno - to żelazo w formie jonowej, przyswajalne w ok. 10%.
Duże ilości żelaza w szpinaku to mit.
Z żelazem nie przesadzajmy; jego nadmian nie jest korzystny. Krąży w organizmie i może doprowadzić do uszkodzenia wątroby.

  1. Miażdżyca tętnic

Według ekspertów każde zwężenie, nawet 2 milimetrowe, głównych tętnic mózgowych, może ograniczyć dostawę tlenu, w stopniu zmniejszającym zdolności umysłowe. Oczywiście diagnozą i leczeniem miażdżycy zajmują się lekarze.
Jednak samemu można stosować proste metody zwiększające dostawę tlenu: szybkie spacery, ćwiczenia areobiczne, techniki kontrolowania stresu.

  1. Niektóre niedobory żywnościowe

Niedobór NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych) może powodować utwardzenie błon krwinek czerwonych. Nie przechodzą one wówczas łatwo przez naczynia włosowate, co może zmniejszyć natlenienie tkanek.
Brak witaminy B12 to niebezpieczeństwo tzw. anemii złośliwej i związanej z tym utraty pamięci i trudności z myśleniem.
Więcej szczegółów w artykułach: Witaminka dla mózguMinerałki dla mózgu.


Jakość myślenia i zapamiętywania nie zależy wyłącznie od skuteczności krążenia krwi. Do innych czynników osłabiających te możliwości należą obniżona temperatura ciała, zdolność szpiku kostnego do wytwarzania czerwonych krwinek czy wielkość i kształt komórek krwi.

Mózg stanowi około 2% wagi ciała, a zużywa nawet do 25% tlenu pobieranego przez to ciało. Tętnice szyjne dostarczają krew bezpośrednio z aorty do mózgu. Konstrukcja całego układu jest ukierunkowana na zaspokajanie w pierwszej kolejności potrzeb mózgu.
Wiemy, że pozbawienie mózgu dopływu tlenu na cztery minuty powoduje jego nieodwracalne uszkodzenia.
Wszystko to również pokazuje, jak bardzo tlen jest niezbędny.

Podsumowując: mózg potrzebuje tlenu. Nawet bardziej niż jakikolwiek inny organ. Niedobór tlenu powoduje wyraźne dolegliwości zdrowotne i osłabienie sprawności umysłowej.
Jednak, jeśli znajdziemy objawy osłabienia sprawności umysłowej, nie oznacza to od razu, że chorujemy. Taka sytuacja jest wyjątkowa.
Najczęściej wystarczy po prostu otworzyć okno i poruszać się – poczujemy się dużo lepiej :-)





Warunki przedruków

Możesz wykorzystać ten artykuł bezpłatnie na własnej stronie internetowej lub w czasopiśmie poza Internetem, pod warunkiem, że nie będziesz niczego zmieniać bez porozumienia ze mną oraz umieścisz aktywny link do źródła, czyli do mojej strony: https://www.superumysl.pl


SOCRATES Anna Pietraszek
Regulamin
Polityka plików cookies
1997 – 2022 Treningi sprawności i umiejętności poznawczych
Polityka prywatności RODO
© 2007 All Rights Reserved superumysl.pl
Wyłączenie odpowiedzialności Dane kontaktowe

Polityka plików cookies

Strona stosuje pliki cookies w celu realizacji usług zgodnie z Polityką plików cookies. Czytaj więcej
x